Wyniki badań

Prowadząc hodowlę koni najistotniejszym z punktu widzenia jakości potomstwa jest dobór klaczy i ogierów do rozpłodu. Ważnym kryterium wyboru pokolenia rodzicielskiego oprócz wnikliwej analizy rodowodowej, wyników prób użytkowych i szeroko pojętej użytkowości jest zdrowie. Zarówno klacze jak i ogiery podczas odchowu podlegają selekcji, a wychów w grupach kształtuje hierarchię.

Jednym z celów realizowanego Projektu były obserwacje zachowań samców w grupie, zachodzące między nimi interakcje, budowanie zależności – hierarchia, jak i selekcja pod względem zdolności adaptacyjnych do warunków wychowu zbliżonych do naturalnych. Konie przebywały w grupie maksymalnie długi czas poza budynkiem stajennym na dużym pastwisku z obecnością drzew i krzewów, co umożliwiało im swobodny ruch i interakcje stadne. Bardzo korzystnie wpływało to na dobrostan psychiczny, ogiery były spokojne i z ufnością podchodziły do ludzi. Obserwowano jak radziły sobie z warunkami atmosferycznymi i geograficznymi tego wymagającego miejsca jakim jest położona w terenie podgórskim SK Izby. Konie były karmione wg ogólnie przyjętych norm żywienia koni (Normy Żywienia Koni, PAN Inst. Fizjologii i Żywienia Zwierząt, Warszawa 1994) z uwzględnieniem potrzeb treningowych. Poza obserwacjami behawioralnymi prowadzono wnikliwą analizę parametrów metabolicznych, w szczególności stężenia kortyzolu, melatoniny i innych. Z dostępnych źródeł wynika, że normalizacja tych parametrów powoduje poprawę jakości rogu kopytowego i zapobiega akceleracji wzrostowej.

Prowadzone wielomiesięczne obserwacje ogierów dały cenną informację o ich szeroko pojętych możliwościach adaptacyjnych, nawet przy zwiększonym wysiłku. Jest to o tyle istotne, że obecnie stawiamy naszym koniom coraz większe wymagania, a prowadzona selekcja jest niewystarczająca, o czym świadczy wzrastająca liczba młodych jeszcze nie użytkowanych koni z powikłaniami w obrębie stawów (chipy) i układu kostnego a także oddechowego (RAO). Cały trening ogierów w Projekcie został przeprowadzony bez podkuwania przy całkowitym braku kulawizn i problemów ortopedycznych. Bezpieczna możliwość funkcjonowania ogierów bez podków również wpisuje się w poprawę dobrostanu. Ma to również bardzo duże znaczenie dla bezpieczeństwa obsługi.

W dniu 11-12.10.2021 r. przeprowadzono dwudniową Zasadniczą Próbę Dzielności ogierów wielkopolskich i małopolskich z pierwszego naboru w ramach Projektu „Rodzime konie”

W pierwszym naborze do badań i treningu przyjęto 16 koni po 8 ogierów rasy wielkopolskiej i małopolskiej. Po kondycyjnym wysiłkowym treningu przeprowadzonym w SK Izby, 12 ogierów zaliczyło zaprzęgową Próbę dzielności przeprowadzoną na terenie Fundacji Klikowska Ostoja Polskich Koni w Tarnowie. W wyniku dalszej oceny bonitacyjnej 10 ogierów uzyskało prawo wpisu do księgi stadnej: 5 ogierów wielkopolskich i 5 ogierów małopolskich.

Wobec faktu, że obecnie średnia wieku ogierów uczestniczących w programie ochrony w rasie wielkopolskiej to około 20 lat a w rasie małopolskiej około 17 lat oraz że przez ostatnie lata praktycznie nie było młodych ogierów włączanych do programu ochrony pozyskanie 10 młodych ogierów do krycia klaczy w rasach zagrożonych uważamy za bardzo duże osiągnięcie realizowanego Projektu.

Trwa trening kolejnych 18 młodych ogierów z drugiego naboru w SK Izby. Założenia naukowe badanego modelu treningu stosowane przy pierwszej grupie ogierów potwierdzają się. Podczas długotrwałej obserwacji w grupie, w warunkach zbliżonych do naturalnych łatwo wyłonić konie, które mają niekorzystne cechy, które uniemożliwiają adaptację do trudnych warunków. Eliminacja z hodowli takich ogierów jest bardzo pożądana. Potwierdza się również teza o utrzymywaniu ogierów w stadzie. Po zbudowaniu hierarchii konie mogą zachowywać się zgodnie z naturalnymi instynktami, co skutkuje brakiem lęku, spokojnym usposobieniem i bezpieczeństwem użytkowania. Dokonano licznych obserwacji naukowych dotyczących rozwoju kończyn i ewolucji kopyt. Podczas dotychczasowych badań w ramach Projektu zaobserwowano istotny wpływ warunków utrzymania, żywienia zbliżonych do naturalnych na rozwój i jakość koni.